8 zmian w zachowaniach zakupowych konsumentów w dobie pandemii

Czytaj dalej

Pierwsza połowa 2020 roku upłynęła pod znakiem zmian, które w sposobie kupowania i konsumowania wywołała pandemia. Z czym musi się mierzyć handel detaliczny w dobie nowych zwyczajów zakupowych?

Firma badawcza McKinsey & Company od marca śledzi nastroje konsumentów na całym świecie i identyfikuje sposoby, w jakie zmieniły się ich zachowania konsumenckie. Czy istnieje uniwersalny wzór, według którego zachowania na rynku amerykańskim i europejskim uległy zmianie? Które z nich przeszły transformację i czy jest ona trwała? Oto 8 rzeczy, które w nawykach i zachowaniu konsumentów zmienił kryzys covidowy.

1. Mniejsze dochody gospodarstw domowych

Nagła redukcja dochodów wpłynęła dramatycznie na zachowania konsumentów. Ponad 1/3 amerykańskich konsumentów doświadczyła spadku dochodów w wyniku pandemii, a tylko 28% ankietowanych uznało, że ich finanse osobiste lub domowe w najbliższych miesiącach nie ucierpią wskutek kryzysu.

Europejskie gospodarstwa domowe również odnotowały spadek dochodów przez sytuację pandemiczną*. Na przykład w Wielkiej Brytanii, Polsce i Niemczech spadek dochodów oscylował między 27% a 43%.

redukcja dochodów gospodarstw domowych
Wykres dotyczący redukcji dochodów gospodarstw w różnych państwach

2. Mniej wydatków, zakupy odłożone w czasie

Około 40% amerykańskich konsumentów zmniejszyło swoje ogólne wydatki. Ten sam odsetek respondentów przyjął bardziej oszczędne podejście do wydawania pieniędzy. W momencie zbierania danych do badania (19-23 sierpnia 2020) tylko 15% Amerykanów spodziewało się wzrostu wydatków w ich gospodarstwach domowych w ciągu kolejnych dwóch tygodni.

zmiana sposobu myślenia o zakupach
Wykres dotyczący zmiany myślenia o robieniu zakupów przez mieszkańców USA

W odpowiedzi na kryzys europejscy konsumenci również ograniczyli wydatki i zmienili nawyki zakupowe. W Wielkiej Brytanii i Niemczech zaufanie do ożywienia gospodarczego spadło w okresie objętym badaniem (marzec-czerwiec). Ten brak optymizmu gospodarczego sprawił, że konsumenci odłożyli na później zakupy, które już zaplanowali.

odłożenie w czasie planowanych zakupów
Wykres dotyczy odłożenia robienia zakupów które zaplanowali na poźniej przez różne kraje

3. Koncentracja na zakupach tylko podstawowych towarów i w trybie online

Wprowadzenie dystansu społecznego i izolacji poskutkowało zamknięciem outletów i galerii handlowych. To z kolei doprowadziło do szybszego przejścia konsumentów z zakupów stacjonarnych na internetowe. Również w Stanach Zjednoczonych. Wśród kategorii produktów kupowanych najczęściej na prowadzenie wysunęły się produkty tzw. podstawowe, np. leki dostępne bez recepty, artykuły gospodarstwa domowego czy artykuły spożywcze.

Podobną tendencję zaobserwowano w Wielkiej Brytanii i Polsce – zmiana w trendach zakupowych polegała na rezygnacji z uznaniowych wydatków na rzecz podstawowych artykułów gospodarstwa domowego i dla rozrywki w domu. Z kolei na rynku niemieckim konsumenci, choć również skoncentrowani na towarach podstawowych, nie widzieli przeszkód w nabywaniu artykułów w sklepach stacjonarnych z każdej kategorii. Być może było to odzwierciedleniem wcześniejszego złagodzenia obostrzeń przez rząd niemiecki i dowodem na to, że zainteresowanie zakupami online może zostać przekierowane na zakupy in-store.

Ogólny poziom wydatków (zarówno w sklepach stacjonarnych, jak i w internecie) na rynku amerykańskim był dodatni w przypadku artykułów podstawowych i domowej rozrywki, podczas gdy na rynkach europejskich obraz sytuacji był bardziej mieszany.

wydatki netto
Wykres przedstawia poziom wydatków na konkretne rodzaje artykułów przez różne państwa

4. Adaptacja różnych zachowań zakupowych i wypróbowywanie marek

Tylko 25% ankietowanych amerykańskich konsumentów nie eksperymentowało z nowymi zachowaniami zakupowymi i markami w czasie pandemii. 40% wypróbowało nowe sposoby zakupów/dostawy, takie jak np. curbside pickup (klient składa zamówienie, podjeżdża do punktu odbioru samochodem, a obsługa punktu pakuje zamówienie do pojazdu) czy aplikacje do zamówień, a 36% postanowiło kupić produkty nowych marek, przy czym 3/4 badanych zamierza nadal korzystać z nowych opcji.

W Wielkiej Brytanii 37% konsumentów wypróbowało nową metodę zakupów i nową markę. Niemieccy konsumenci byli mniej skłonni do eksperymentów – tylko 11% z nich zdecydowało się na zakup w inny sposób, a 19% wypróbowanie nowej marki. Spośród trzech badanych krajów klienci brytyjscy byli najmniej skłonni do wypróbowania nowej marki/strony.

nowe zachowania zakupowe
Wykres przedstawia adaptacje różnych państw z nowymi zachowaniami zakupowymi i markami

5. Zmiana marki w zależności od jej dostępności

Najważniejszymi czynnikami wpływającymi na zmianę marki były wygoda i dostępność, co ujawniło, jak zakłócenia w łańcuchu dostaw wpływają negatywnie na lojalność wobec marki. Klienci ze Stanów Zjednoczonych woleli robić wszystkie zakupy w jednym miejscu. Wybór marki był również podyktowany wartością i jakością produktów. Na rynku niemieckim ten trend był podobny.

czynniki wpływające na zmianę marki
Wykres przedstawia czynnik zmiany marki w Niemczech i USA

6. Obawy o higienę

Konsumenci stali się wyczuleni na przestrzeganie prawidłowych procedur higienicznych przez sprzedawców. Dezynfekcja pomieszczeń handlowych i noszenie masek zarówno przez pracowników, jak i kupujących były priorytetem.

W efekcie coraz większą popularnością cieszyły się procedury bezdotykowe, takie jak kasy samoobsługowe czy wspomniany wcześniej curbside pickup. Konsumenci amerykańscy zapowiadają, że po ustaniu pandemii nadal będą korzystać z wielu bezdotykowych działań (dane dla Polski były dostępne tylko dla dwóch pierwszych kategorii - korzystania z usług dostawy jedzenia i artykułów spożywczych).

nowe i zwiększone wykorzystanie procedur bezdotykowych
Wykres przedstawia które państwa najchętniej korzystają z procedur bezdotykowych po pandemii

7. Dalsza redukcja niepotrzebnych wydatków

Ograniczenie wydatków innych niż istotne będzie kontynuowane we wszystkich kategoriach. Te, które odczują redukcję najdotkliwiej to akcesoria, biżuteria, wyposażenie i hotele.

Rynek brytyjski i niemiecki wykazuje podobne trendy do rynku amerykańskiego. Badanie polskiego rynku zostało przeprowadzone dwa miesiące wcześniej, w kwietniu, co może obrazować większą niepewność i bardziej drastyczne ograniczenia istniejące na początku kryzysu.

spodziewana redukcja wydatków w kolejnych 2 tygodniach
Wykres przedstawia ograniczanie wydatków innych niż istotne w różnych państwach

8. Nowe aktywności w domu

Zmuszeni do spędzania czasu w domu, ludzie podjęli nowe aktywności. Wzrosła aktywność w internecie – 5% Amerykanów zaczęło korzystać z usług streamingowych a 36% zwiększyło dotychczasowe wykorzystanie. Z telemedycyny po raz pierwszy skorzystało 16% Amerykanów. Co ciekawe, liczba osób grających w gry online wzrosła nieznacznie – pojawiło się 2% nowych użytkowników a 13% zaczęło grać dłużej.

Wzorzec był podobny w całej Europie z wyjątkiem mniejszego wykorzystania usług telemedycznych w krajach europejskich.

aktywności domowe
Wykres przedstawia aktywności które ludzie podjeli podczas siedzenia w domu przez różne państwa

Wyniki ankiety nie kryją niespodzianek. Zmiany w zachowaniach konsumentów były podyktowane koniecznością oraz obawami o zdrowie. Sklepy, systemy logistyczne, obiekty dystrybucyjne i sieci dostawców muszą dostosować się do szybkich zmian w strukturze popytu, a do wdrożenia tych zmian potrzebne są elastyczne i skuteczne systemy zarządzania handlem detalicznym.

* Bezpośrednie porównania między krajami są ograniczone faktem, że badania zostały przeprowadzone w różnych okresach i na różnych etapach kryzysu. Badania zostały przeprowadzone w czerwcu dla USA, Wielkiej Brytanii i Niemiec, dla Polski – w kwietniu.

Co możemy dla Państwa zrobić?

Chcielibyśmy usłyszeć o Państwa projekcie. Nasz zespół skontaktuje się z Państwem w ciągu maksymalnie dwóch dni roboczych.

Dziękujemy za zapytanie. Przekazaliśmy je do najbardziej kompetentnego działu. Nasz konsultant odezwie się do Pana/Pani w najbliższym możliwym czasie.
Oops! Something went wrong while submitting the form.