Mnogość języków programowania, coraz nowsze technologie, nieustanny rozwój i aktualizacje aplikacji sprawiają, że młodzi adepci IT potrzebują czasu na odnalezienie się w dynamicznie zmieniającym się środowisku. Rozwijanie ich potencjału i budowanie kwalifikacji, które będą odpowiedzią na bieżące potrzeby IT to też proces czasochłonny, który wymaga zaangażowania doświadczonego pracownika. Ten proces można realizować z powodzeniem w programach mentorskich. W mentoringu pod swoją profesjonalną opiekę biorą młodszych kolegów mentorzy – nie ma bowiem lepszej drogi zdobywania wiedzy niż czerpiąc ją od doświadczonego nauczyciela.
- Mentoring is a brain to pick, an ear to listen, and a push in the right direction - słowa Johna Crosby'ego, amerykańskiego polityka, pojawiają się, gdy potrzeba zwięźle przekazać ideę mentoringu. Są trafne - wskazują na kluczowe korzyści programów mentorskich. Ale zanim o benefitach - przyjrzyjmy się kilku liczbom.
Mentoring w firmach - mamy to?
Relacja mistrz-uczeń jest wykorzystywana w firmach w kontekście rozwoju, zaangażowania i współpracy już od wielu lat. Statystyki mówiące o tym, że 71% firm z listy Fortune 500 prowadzi programy mentorskie (1) są podawane od ponad dekady. Można podejrzewać, że na przestrzeni lat ten procent się zwiększył, ponieważ są badania, z których wynika, że zarówno mentorzy, ich uczniowie, jak i organizacje widzą w programach mentorskich głównie plusy.
- Na stronie National Mentoring Day (2) czytamy, że 97% ankietowanych, którzy korzystali z pomocy mentora uznało takie wsparcie za cenne.
- Z kolei 67% firm zanotowało wzrost produktywności w swoich zespołach dzięki mentoringowi - podaje raport mentorsme.
- Z raportu Association for Talent and Development dowiadujemy się, że 57% badanych stwierdziło, że programy mentorskie w ich organizacjach w dużym lub bardzo dużym stopniu pomogły im osiągnąć cele rozwojowe (3). Jednak ten sam raport podaje również, że wśród ankietowanych firm tylko 29% miało formalnie zbudowany program mentorski, nieformalny mentoring praktykowało 37% przedsiębiorstw.
Czy warto realizować formalnie takie programy?
- Ankieta przeprowadzona przez Instytut Gallupa wśród ponad miliona pracowników w Stanach Zjednoczonych wykazała, że 75% pracowników opuściło firmę na własne życzenie nie z racji stanowiska, a przez swojego managera (4).
Warto. Na rynek pracy wchodzą nowe generacje pracowników, którzy motywację do pracy widzą nie tylko w zarobkach, ale także rozwoju własnym i wpływaniu na rozwój firmy, którzy w swoich managerach widzieliby bardziej coacha niż szefa. Programy mentorskie mogą sprostać zarówno tym oczekiwaniom, jak i zbudować empatyczną i wspierającą kadrę zarządzającą, tak potrzebną w trudnym czasie pandemii.
Dodatkowo branża IT zmaga się z niedostatkiem specjalistów - zapotrzebowanie na nich zwiększa się wraz z rozwojem nowych technologii, który tempa nie zwalnia - mentoring w firmie może znacznie wspomóc młodych pracowników w zdobywaniu kwalifikacji i doświadczenia. Może też przyciągnąć do drzwi firmy obiecujących kandydatów, bo jest zapowiedzią ukierunkowania na rozwój. Dlatego ku programom mentorskim skłania się coraz więcej firm technologicznych. ANEGIS od kilku lat realizuje procesy mentoringu w ramach programu akademickiego skierowanego do młodych, zdolnych osób, które rozpoczynają swoją karierę w IT.
Czym jest, a czym nie jest mentoring?
Mentoring opiera się na relacji jeden-na-jeden między doświadczonym i mniej doświadczonym pracownikiem. Osoba, która przyjmuje rolę mentora przekazuje wiedzę, umiejętności i pokazuje kierunki rozwoju osobie w roli mentee - ucznia, która czerpie z doświadczenia mistrza. Mentor występuje jako ekspert w danym obszarze - dzieli się informacjami w kontekście swoich praktyk, efektywności pracy, nawyków - stanowi przykład do naśladowania, dlatego udziela porad, wskazówek, sugeruje. – Aby mentee wyrósł na doskonale radzącego sobie profesjonalistę, najpierw nawiązuję z nim pozytywną relację, a następnie prowadzę go do sukcesu w rozwoju jego umiejętności zawodowych i miękkich. Staję się zaufanym przyjacielem, który jest źródłem wsparcia i wskazówek – mówi o swojej roli Oleksandr Dudarenko, starszy programista i mentor w programie akademickim ANEGIS. Jeśli mówimy o mentoringu w organizacji, to oprócz tego, że jest to dzielenie się wiedzą techniczną i sposobami radzenia sobie w danym środowisku pracowniczym, to również jest to proces zapewniający wsparcie psychospołeczne.
Czym mentoring różni się od coachingu? Filozofia coachingu w miejscu pracy skupia się na refleksji nad aktualnymi praktykami i poszukiwaniem rozwiązań problemów i osiąganiu celów. To proces, który zakłada współdziałanie dwóch pracowników lub wielu. Coach nie musi być ekspertem w danej dziedzinie, musi za to umieć wspierać pracownika w poszukiwaniu rozwiązań i motywować go do działania. Mentoring opiera się na relacji dwóch osób, w której jedna z nich – bardziej doświadczona – występuje jako przewodnik i doradca drugiej. W organizacjach coaching jest zwykle procesem ukierunkowanym na wyniki, a mentoring na rozwój.
Jaki mentor to dobry mentor?
Dobry mentor może być mostem łączącym potrzeby organizacji i indywidualne potrzeby podopiecznego, łączącym motywacje zewnętrzne z wewnętrznymi. W IT mentorem zwykle zostaje osoba z dużym doświadczeniem, choć niekoniecznie liczonym w latach pracy, a bardziej w różnorodności i złożoności przepracowanych projektów. Praktyka współpracy w różnych zespołach jest nieoceniona oraz to z jakim rodzajem środowiska pracy mentor miał do czynienia - inaczej bowiem realizuje się projekty w korporacjach, a inaczej w startupach. Jednak nie wystarczy odnosić sukcesy w swojej dziedzinie, aby sprawdzać się w roli mentora. Ważne są predyspozycje do pracy z ludźmi, dla ludzi i nad ludźmi. - Podstawową cechą, którą powinien posiadać mentor, jest cierpliwość. Jak każdy uczeń początkowo zadawałem wiele pytań, na które Oleksandr odpowiadał, przerywając swoją pracę – wspomina Adrian Igras, mentee w programie akademickim ANEGIS. Mentoring opiera się na relacji, a aby zbudować dobrą relację potrzebne są kompetencje miękkie, wrażliwość, empatia, umiejętność angażującej rozmowy i aktywnego słuchania.
Jakie cechy ma dobry uczeń?
Tak jak istnieją atrybuty dobrego mentora, aby w relacji "kliknęło", również dobry mentee ma charakterystyczne cechy. Jest zaangażowany w poszerzanie swoich umiejętności i nastawiony na osiąganie profesjonalnych rezultatów. Jeśli pracuje z mentorem w konkretnym obszarze technicznym czy biznesowym, warto, aby miał jasność co do swoich celów zawodowych, potrzeb i dotychczasowych możliwości. Mentoring nie jest terapią polegającą na wędrowaniu bez celu - cele powinny być dookreślone i na końcu programu weryfikowane. Za kształt i realizację programu mentorskiego uczeń również odpowiada. - Wśród cech, które powinien posiadać uczeń, są pozytywne nastawienie i chęć zdobywania wiedzy. Równie istotną cechą, która pomogła mi w pracy, jest umiejętność wyszukiwania informacji - tak charakteryzuje mentee Adrian Igras. Zatem otwartość - słowo klucz - owartość w kontekście zadawania pytań, drążenia, eksplorowania różnych ścieżek i patrzenia pod różnym kątem. Żaden mentor nie nauczy ucznia, który nie jest otwarty na poznawanie nowych rzeczy. Uczeń powinien szukać feedbacku i być gotowy do regularnej pracy z mentorem, bo oprócz tego, że mentoring jest relacją, jest także procesem.
Co jest ważne w relacji mentorskiej?
Przejście przez program mentorski z sukcesem jest efektem pracy zarówno mentora, jak i ucznia. Istotne jest, aby w tej relacji praktykować współdziałanie i uważność. Uczeń, który wchodzi na ścieżkę rozwoju potrzebuje pracować we własnym rytmie i mieć poczucie, że jest słuchany, a jego zdanie i inicjatywy się liczą. Mentor chce widzieć, że mentee przyjmuje jego wskazówki i czerpie z nich, ale też aktywnie szuka swojej drogi, ma odwagę pytać i kwestionować. W końcu proces mentorski ma przygotować ucznia do podejmowania nowych ról i wymagających projektów, ale też rozwinąć jego naturalne predyspozycje i dać mu satysfakcję z tego, czym się zajmuje. Oleksandr Dudarenko: - Co jest ważne? Zrozumienie, że jedziemy na tym samym wózku, więc musimy pracować razem, aby osiągnąć nasze cele.
O benefitach programów mentorskich, ich budowaniu i trendach w mentoringu piszemy w części drugiej.
Źródła:
- (1) https://www.togetherplatform.com/blog/examples-of-successful-mentoring-programs#:~:text=Statistics%20show%20that%2070%20percent,others%20in%20the%20corporate%20world.
- (2) https://nationalmentoringday.org/facts-and-faq/
- (3) https://www.td.org/press-release/new-research-by-atd-mentoring-helps-employees-and-leads-to-better-business
- (4) https://news.gallup.com/businessjournal/106912/turning-around-your-turnover-problem.aspx
